Mannen van de oude keizer

Er was eens een oude keizer. Hij heette Frans Josef, was een telg uit het geslacht van de Habsburgers, en regeerde niet minder dan 68 jaar over Oostenrijk, Hongarije en nog veel meer landen. De meeste mensen vonden dat wel prima, het ging immers al eeuwen zo, en de oude keizer bedoelde het goed. Het was duidelijk hoe de wereld in elkaar stak, hoe de verhoudingen waren. Zo zijn onze manieren, als je je eraan houdt, komt het goed. Maar onder de oppervlakte was er iets gaan broeien. Toen de neef van de keizer met een pistoolschot werd vermoord, brak de grote oorlog uit. Zingend trokken de mannen van de keizer ten strijde. Maar de wereld was veranderd, de oorlog niet meer wat het ooit was, miljoenen soldaten vonden de dood en het gezang verstomde. De oude keizer stierf eenzaam in zijn paleis in Wenen, zijn opvolger werd per trein de grens overgezet. 

Een laat avontuur van emoties

Het was vooral een zin op de achterflap die mijn aandacht trok, Het Missiehuis van Carys Davies zou ‘een nieuwe invulling geven van postkoloniale verhalen in een wereld vol breuklijnen’. En de reputatie van de auteur uit Wales, die tegenwoordig in Edinburgh woont. Haar korte debuutroman West uit 2019 werd alom geprezen voor de subtiliteit waarmee ze maatschappelijke problemen weet te verbeelden. Ook Het Missiehuis is een fijnbesnaarde roman. 

Voortwoekerende conflicten in mistig Ierland

In een gure decembernacht wordt er in de bibliotheek van een vervallen landhuis een lijk gevonden. Het is van de plaatselijke pastoor, de populaire Tom Lawless. Opmerkelijk detail: de edele delen van de eerwaarde zijn ontvreemd. Inspecteur van politie Strafford – met een r, hij moet het er vaak bij zeggen – wordt op de zaak gezet. In de eerste hoofdstukken is de nieuwe roman Sneeuw van John Banville wat het volgens de achterflap belooft te zijn: een thriller in de Angelsaksische traditie. 

Data schrijfcursussen najaar bekend

Nu de vooruitzichten voor het najaar goed zijn, heb ik weer nieuwe schrijfcursussen ingepland. Op 17 september gaat de Cursus Literair Schrijven van start, vijf vrijdagochtenden, een stevig programma met huisopdrachten.

Wil je gewoon eens wat meer weten over hoe een verhaal in elkaar zit en hoe je verhalend schrijft, dan is de Basiscursus Verhalend Schrijven wellicht iets voor je. Die wordt gegeven op donderdagavonden en begint op 7 oktober.

In principe worden de cursussen offline gegeven, afhankelijk van het aantal deelnemers op mijn kantoor, Eemklooster Amersfoort. Meer info of aanmelden, klik hier.

Ik ging naar Kuinre om de burcht te zien

Ik vind wat palen en stenen op een heuvel met een gracht eromheen. Er zijn bordjes met versleten informatie bij gezet. Kuinders op leeftijd maken deze ochtend hun ommetje door het jonge bos. Om de takken zit voorzichtig voorjaarsgroen.

Heling voor een open wond, rassenscheiding

Soms landt een nieuwe roman zomaar in de actualiteit. Jack van Marilynne Robinson is zo’n boek, het verscheen nog net in het jaar waarin de acties van Black Lives Matter wekenlang de voorpagina’s domineerden. Niet dat de auteur dat met opzet zal hebben gedaan, daarvoor werkt ze te lang aan een boek, en daarvoor zijn haar romans ook te subtiel, te rijk aan thema’s en betekenissen. 

Als een stotteraar gaat schrijven is dat win-win

De Zwitserse auteur Charles Lewinsky (1946) kennen we vooral van zijn breed opgezette oorlogsromans als Het lot van de familie Meijer. Met zijn nieuwe boek De Stotteraar tapt hij duidelijk uit een ander vaatje, maar wat voor boek we nu precies lezen blijft de vraag. 

Van stotteren word je slim, ik spreek uit ervaring. Even een ander woord zoeken als je een moeilijke klank aan ziet komen, een zin een onverwachte wending geven zodat je er wél uitkomt, het zijn de overlevingsstrategieën die elke stamelaar kent. Taalbehendigheid als tweede natuur, met als voordeel dat je een rijke woordenschat opbouwt. 

Liefde als wraak op het leven

‘Overal maken dezelfde types de dienst uit.’ Daarmee kan de nieuwe roman van Pieter Waterdrinker worden samengevat. Er zijn blijkbaar toch niet zo veel mensen die deugen. 

Net als Pieter Waterdrinker zelf, staat zijn nieuwe boek met het ene been in Nederland en het andere in Rusland. De schrijver woont al jaren in Sint-Petersburg. In Tsjaikovskistraat 40 uit 2017, zijn eigen levensverhaal, toont hij zich soms meer Rus dan Nederlander: niet vies van het grote gebaar, de opgeblazen metafoor en een sneer naar collega’s. De rat van Amsterdam is fictie, maar niet zonder pretenties. Waterdrinker wil niets minder dan de neoliberale West-Europeaan een spiegel voorhouden. 

Vreemden in de duinen

Duinbrand van Robert Haasnoot speelt in de jaren zeventig, maar is een vertelling met een actuele spits. Een verhaal over vreemdelingschap, en oprechte belangstelling als brug naar de ander. 

Vreemdelingen in de duinen! Zeewijk is in last. Nu moeten ze op hun spullen gaan letten. De inzet van de nieuwe roman van Robert Haasnoot, Duinbrand, brengt je in de sfeer van het actuele migratiedebat en identiteitspolitiek. Maar, Haasnoot vertelt het verhaal van zigeuners die begin jaren zeventig in de duinen bij Katwijk (Zeewijk genoemd) hun woonwagens parkeerden, tegen de zin van de plaatselijke bevolking. 

De witte man in het verhaal

Leon & Juliette doet denken aan de tragedie Romeo en Juliet van Shakespeare. Maar onmogelijk is de liefde in Van der Zijls boekenweekgeschenk uiteindelijk niet. De Nederlandse Leo Herckenrath emigreert begin negentiende eeuw naar het Amerikaanse Charleston, de hoofdstad van de zuidelijke slavernij. Juliette is een slavin die hem verzorgt als hij ziek wordt. Hij besluit haar vrij te kopen en met haar te trouwen, tegen alle conventies van het toenmalige Charleston in. De liefde bedrijven met slavinnen vindt men prima, maar tot rassenvermenging mag het niet leiden. Leon moet zich in veel bochten wringen en smokkelt uiteindelijk zijn gezin naar Nederland. Daar leven ze als exotische representanten van een andere wereld. Van der Zijl houdt het bij de feiten, alles in dit boek is waar gebeurd. Ze kleurt de dingen alleen in met haar verbeelding. Toch leest dit boek als een roman, prachtig verteld. 

• 

•